De 'Julia' is het bekendste voorbeeld van het sentimentalisme in de Nederlandse letterkunde. Tevens is het een bijdrage tot de ontwikkeling van de roman, een genre dat in de 18e eeuw nog in de kinderschoenen stond. De roman was in die tijd een zeer omstreden tak van literatuur. Zulke geschriften zouden slechts leiden tot tijdsverspilling en ondermijning van de zeden. Men moet de 'Julia' niet als representatief zien voor Feiths gehele oeuvre. Het boekje vertegenwoordigt slechts een fase uit zijn ontwikkeling.Feith heeft onder de titel 'Mengelwerk' aan de 'Julia' een aantal prozastukken en gedichten toegevoegd die we volgens zijn eigen woorden moeten beschouwen als proeven die hij de lezer ter beoordeling voorlegt. In bijna al deze stukken is sprake van een of meer thema's die ook in de 'Julia' van belang zijn. In deze uitgave is het 'Mengelwerk' ook opgenomen.Rhijnvis Feith (1753-1824) was een veelzijdig auteur. Voordat hij als romancier debuteerde met de 'Julia' had hij al veel aanzien verworven als dichter.

Frederik van Eedens roman 'Van de koele meren des doods' is een klassieker uit de Nederlandse letterkunde. Toen het pas verschenen was echter, werd de schrijver van alle kanten fel bekritiseerd. De algemene toon van de kritiek was dat de medicus, Van Eeden was behalve schrijver ook psychiater, meer aan het woord was dan de dichter. Van Eeden heeft geprobeerd zich te verdedigen tegen die kritiek in een voorwoord bij de tweede druk. Hierin protesteert hij er tegen, dat men zijn werk beschouwd had 'als de zielkundige studie van een min of meer pathologisch geval Dit is de banale opvatting van oppervlakkig-denkende en gevoelende lezers... Dit werk nu is geheel door kunstenaars-motieven ontstaan, en wetenschappelijke motieven zijn er ten enenmale vreemd aan gebleven. Hoezeer de schrijver ook moge tekort gekomen zijn in de uitvoering, de bedoeling was geen andere dan de weergave, het weder doen ondervinden, door anderen, van de zelf ondergane schoonheids-emotie.'Men bleef echter nog jarenlang afwijzend staan tegenover het boek. Wat er duidelijk aan de hand was echter, was dat Van Eeden zijn tijd ver vooruit was. Voor de hedendaagse lezer, die over het algemeen vertrouwd is met de psychologische en naturalistische roman, hoeft er geen twijfel over de motieven van Van Eeden te bestaan en is het voorwoord met de verdediging dan eigenlijk ook overbodig geworden.Frederik van Eeden (1860-1932) was arts, psychiater, romancier, dichter, wereldverbeteraar en nog veel meer. Hij was een van de medeoprichters van 'De Nieuwe Gids', de spreekbuis van de Tachtigers, en is vooral bekend geworden door de romans 'De kleine Johannes' en 'Van de koele meren des doods'

Van maart tot september 1922 maakten Louis Couperus en zijn vrouw Elisabeth een rondreis door Japan. De schrijver van de romans 'Eline Vere', 'De boeken der kleine zielen' en 'De stille kracht' had ook goedgelezen reisbeschrijvingen van Noord-Afrika en Spanje gepubliceerd. Daarom vroeg de hoofdredacteur van 'De Haagsche Post' de beroemde Couperus om in zijn krant verslag te doen van zijn Japanse reis. De 32 'reisbrieven' van Couperus zijn in 1925 gebundeld in 'Nippon'.Couperus schrijft beeldend over het Japanse landschap en de toeristische bezienswaardigheden. Hij geeft zijn kunstenaarsvisie op de Japanse tempels en musea, de literatuur en de veranderende tradities. In 'Nippon' maakt de lezer ook kennis met een onbekende kant van Couperus. De reisbrieven zijn soms heel persoonlijk. Het land van de verfijnde kunstvoorwerpen, waarin hij gehoopt had rond te dwalen, bleek niet te bestaan. Bovendien werd hij ernstig ziek, zodat hij niet al zijn plannen kon uitvoeren. In zijn teleurstelling en pijn werd Couperus' toon aarzelender, minder juichend dan in zijn eerdere werk. Bijna intiem. Binnen een jaar na zijn terugkomst uit Japan stierf Couperus in De Steeg. Samen met zijn Japanse verhalen uit 'Het snoer der ontferming' vormt 'Nippon' dan ook het juwelen sluitstuk van een klassiek oeuvre.Deze heruitgave verschijnt ter gelegenheid van de expositie 'Het snoer der ontferming' in Japanmuseum SieboldHuis in Leiden en de 150ste geboortedag van Louis Couperus op 10 juni 2013.Met een inleiding van Petra Teunissen-Nijsse, zij is sinds 2009 voorzitter van het Louis Couperus Genootschap en coördinator van het Louis Couperus Jubileumjaar.'De Japansche ziel is niet minder gecompliceerd dan welke ziel ook, en de Japanner - al is hij dan ook modern, zakenman, industriëel, koopman, politicus - is poëtisch. Er is ten minste een zeer poëtische kant aan zijn ziel. En tevens is hij litterair: er is ten minste een bijna rhetorische kant aan zijn poëtische en litteraire ziel. Hij houdt van benamingen, woorden met hoofdletters - maar nu weet ik heusch niet of er hoofdletters bestaan in het Japansche letterschrift! - ik meen dus met woorden-met-hoofdletters ons Westersch begrip daarvan.'-Louis Couperus

De novelle `Dagboek van een gek' uit 1835 is het relaas van een kleine ambtenaar die tot hoogmoedswaanzin vervalt. Het is een satire op de wijdverbreide ambtelijke bekrompenheid van de bureaucratie in de jaren dertig van de negentiende eeuw in Sint Petersburg, het is ook een weergave van de zoektocht naar individualiteit van de gewone man in een klaarblijkelijk onverschillige stedelijke samenleving. Nikolaj Vasiljevitsj Gogol (1809-1852) was een van de eerste Russische prozaïsten en werd door zijn tijdgenoten gezien als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het Russische realisme. Toch zijn er in zijn werk ook sporen te vinden van Romantiek, surrealisme en (politieke) satire.

Laat ik u nu eens vertellen van mijn boek 'Een nagelaten bekentenis'. Dat is de geschiedenis van een dégénéré, die eindigt met zijn vrouw te vermoorden. Het begint met de woorden: 'ik heb mijn vrouw vermoord', en dan ontwikkelt hij zijn levensgeschiedenis: hoe hij tot die daad is gekomen. Het boek is goed gerecenseerd, maar het publiek vindt het verschrikkelijk, afschuwelijk, dat weet ik wel.En nu kunt u niet wéten; hòeveel brieven ik heb gekregen van menschen die zeggen: ik ben net zoo. Nog geen drie maanden geleden kreeg ik een brief uit Amsterdam: u weet niet hoe dankbaar of ik ben, dat ik dat boek gelezen heb. Ook kreeg ik een brief van een dame, die had een neef, en die neef was ook zoo. Of ik een vereeniging wou stichten die dergelijke dégénéré's onder haar hoede nam en door het leven leidde. Dat was natuurlijk niets voor mij... Maar aan den anderen kant hoorde ik van een dame, die had daar haar eigen man in herkend, en die man had zich zelf herkend en nu kwamen al die zenuwverschijnselen weer bij 'm terug.

Met groot verdriet geeft Praskovja Fjodorovna Golovina kennis van het overlijden van haar geliefde echtgenoot Ivan Iljitsj Golovin, Lid van de Rechtbank, op 4 februari 1882. De ter aarde bestelling zal plaatsvinden op vrijdag, om een uur 's middags.De novelle 'De dood van Ivan Iljitsj' van Tolstoj werd voor het eerst gepubliceerd in 1886. Zowel auteur als novelle behoeven eigenlijk geen introductie. De titel dekt de lading volledig en geeft ook meteen de afloop weg: het gaat nl. over de dood van Ivan Iljits en deze Ivan komt inderdaad te overlijden. Het verhaal is tegelijkertijd prachtig en huiveringwekkend.Lev Nikolajevitsj Tolstoj (1828-1910) is een van de reuzen van de Russische literatuur. Hij wordt gezien als episch-psychologisch kunstenaar en religieus, ethisch en sociaal denker genoemd. 'De dood van Ivan Iljitsj' is een van zijn meesterwerken en behoort onmiskenbaar tot een van de hoogtepunten in de wereldliteratuur.

'Langs lijnen van geleidelijkheid' is voor het eerst gepubliceerd in 'De Gids' in 1900. De roman, Couperus noemt het een zedenschets, gaat over een jonge, gescheiden vrouw die naar Italië is gereisd. Ze schrijft daar een feministisch pamflet tegen het huwelijk. Terwijl ze in Rome verblijft, ontmoet ze een Nederlandse kunstenaar; er ontvouwt zich een liefdesrelatie tussen de twee en ze gaan samenwonen. Na diverse verwikkelingen echter komt ze haar ex-man tegen...Bij verschijning van het boek vond men het shocking dat de hoofdrolspeelster van Couperus nogal wat seksuele verlangens had meegekregen en omdat het gaat over een gescheiden vrouw die een buitenechtelijke relatie aangaat.Louis Couperus (1863-1923) wordt door velen beschouwd als een van de belangrijkste schrijvers uit de Nederlandse literatuur. Hij is auteur van een enorm oeuvre van o.a. psychologische romans, historische romans, reisimpressies, etc.

'Er zijn levensgeschiedenissen, die zich uiterst moeielijk laten schrijven. Vooreerst, dewijl ze zoo aandoenlijk zijn, dat men er zich niet mee kan inlaten, of men moet het uitsnikken van ontroering; en dan, omdat ze bijna geheel in den nacht der vergetelheid begraven liggen. - Van al zulke levensgeschiedenissen is die van Piet Paaltjens de onbeschrijfelijkste. Men weet haast niets van hem, en wat men nog van hem weet, dat is hartverscheurend. Wanneer is hij geboren en waar? Wie droeg hem onder haar hart en wie gaf hem als vader aan bij den burgerlijken stand? Bij wien lag hij school en in wat jaar deed hij staatsexamen? - Op al die vragen kreeg nooit iemand een antwoord. Het schijnt, dat de stukken, met behulp waarvan men den sluier van Paaltjens' jeugd had kunnen opheffen, verloren zijn geraakt. Eenigen willen, dat ze opzettelijk verdonkeremaand werden. Het is niet onmogelijk. Wij beleven een zonderlingen tijd.' Met bovenstaande woorden introduceerde François HaverSchmidt (1835-1894) zijn alter ego Piet Paaltjens. Onder dit pseudoniem schreef hij in zijn studententijd gedichten die hij in 1867 bundelde in 'Snikken en grimlachjes'. De bundel oogstte meteen veel succes en Piet Paaltjens heeft nog steeds vele bewonderaars. De gedichten die veelal gaan over liefde en vriendschap zijn humoristisch en ironisch van toon, en zeer geschikt om nog steeds te worden gelezen.

Extaze is een van Couperus' populairste boeken. Het is zijn derde roman en werd voor het eerst gepubliceerd in 1892 in De Gids. Na de ietwat sombere roman Noodlot vond Couperus het noodzakelijk om een wat optimistischer geluid te laten horen. De titel en ook de, misschien wat overbodige, ondertitel 'Een boek van geluk', moeten ervoor zorgen dat hier geen misverstand over kan bestaan bij de lezer. De roman is niet alleen optimistisch maar, per ongeluk misschien, ook een boek van sensitivisme en sensatie. De extase in Extaze is niet die van het genot van seks en/of drugs, maar is een sensitivistische extase; het opperste zijn van het zielenleven; een puur mystieke ervaring, en de sensatie komt voort uit het zich realiseren dat men een sensitivistische extase beleeft. Het boek is bijzonder virtuoos geschreven en tegenwoordig nog zeer goed te lezen, en het boek lezen, is een schoonheidservaring ondergaan. Louis Couperus (1863-1923) wordt door velen beschouwd als een van de belangrijkste schrijvers uit de Nederlandse literatuur. Hij is auteur van een enorm oeuvre van o.a. psychologische romans, historische romans, reisimpressies, etc. Hoewel hij ongeveer tijdgenoot is van de Tachtigers maakt hij geen deel uit van deze beweging. De roman Extaze sluit echter vanwege het sensitivisme wel naadloos aan bij de gevoelswereld van de Tachtigers en wordt samen met de roman Een liefde van Lodewijk van Deyssel en de Verzen van Herman Gorter gezien als een van de belangrijkste voorbeelden van het eind-negentiende-eeuwse sensitivisme.

Iedereen kent de beroemde openingsregel: 'Een nieuwe lente en een nieuw geluid' van het epische gedicht Mei. Het werk heeft Herman Gorter (1864-1927) onsterfelijk gemaakt en wordt beschouwd als een van de mooiste scheppingen van de Tachtigers. Hij werkte er aan van 1886 tot 1889. De eerste zang verscheen in 1886 in het tijdschrift De Nieuwe Gids en maakte toen al meteen enorme indruk. Het gedicht bestaat uit drie zangen en verscheen voor het eerst in boekvorm in 1889.

Marcellus Emants (1848-1923) is een van de weinige voorbeelden van het naturalisme in de Nederlandse literatuur en wordt gezien als voorloper van de Tachtigers. Hij deelt de visie op de autonomie van de kunst van de Tachtigers maar blijft buiten deze stroming omdat hij zich niet aangetrokken voelt tot hun uitbundige taalgebruik. Dit laatste draagt er toe bij dat Emants werk ook nu nog goed leesbaar is, in tegenstelling tot dat van veel van zijn tijdgenoten.De novelle Een avontuur gaat over een hartstocht die wordt bekneld door sociaal-maatschappelijke eisen en fatsoensnormen. Emants schreef Een avontuur oorspronkelijk voor het tijdschrift De Banier. Het was al gedrukt toen zijn mederedacteuren verzochten het vanwege het controversiële thema terug te nemen. Schertsend schreef hij hierover: 'Zij vreesden dat De Banier al die abonnees verliezen zou, welke gerangschikt kunnen worden onder de rubrieken: fatsoenlijke dames, bestuurders van deftige leesgezelschappen, enz. Verschrikt over de mogelijkheid van een dergelijke uitwerking van mijn argeloos neergeschreven verhaal, boog ik terstond het hoofd voor hun nauwkeurigere bekendheid met de smaak van het lezend publiek, en nam mijn stuk terug.'Emants zelf noemt de novelle een voorbeeld van de eenvoudigste toestand van het gevoelsleven, die waarin het nog in vrijheid zijn innerlijke drang volgen kan, die waarin de liefhebbende vrouw, zonder enige bijgedachte aan de prikkel van verboden genot, zich geeft alleen omdat zij liefheeft. De moderne lezer, die gezien de hedendaagse normen, uiteraard niet zo snel door dit thema gechoqueerd zal raken, zal het eerder een schets van een tragische liefde noemen; en het is inderdaad juist de tragiek waar het in het verhaal om gaat, een tragiek die ook nu nog steeds volop voelbaar is.

Louis Couperus (1863-1923) wordt door velen beschouwd als een van de belangrijkste schrijvers uit de Nederlandse literatuur. Hij is auteur van een enorm oeuvre van o.a. psychologische romans, historische romans, reisimpressies, etc. Zijn meest bekende, of best overgeleverde, romans zijn de zgn. Haagse romans die als thema het verval van de gegoede bourgeoisie hebben. Een van de belangrijke thema's in Couperus' werk is het noodlot. De korte fatalistische roman Noodlot gaat over twee geliefden die elkaar door het noodlot hebben gevonden en door datzelfde noodlot naar de afgrond worden gedreven, maar uiteindelijk ook bevrijding vinden. Noodlot verscheen voor het eerst in 1890 in De Gids. Het zou eigenlijk voor het eerst verschijnen als premie-uitgave van Het nieuws van den dag. De redactie van deze krant echter vond het verhaal te akelig voor hun abonnees. Hier was Couperus het eigenlijk wel mee eens. In Noodlot analyseert Couperus in zijn eigen woorden 'iets nerveus' en morbides'. Het is inderdaad Couperus' somberste roman, die veel opschudding veroorzaakte bij zijn tijdgenoten vanwege de negatieve, of fatalistische, levenshouding, die er in tot uitdrukking komt. De hedendaagse lezer zal hier weinig moeite mee hebben. De roman gaat behalve over het noodlot, ook over liefde en intrige, ook komen er een moord en een dubbele zelfmoord in voor; maar Noodlot overstijgt de hedendaagse misdaadroman of thriller.