Moerassen gaat over een schrijver die bezig is met het schrijven van het verhaal Moerassen, al komt hij daar met zijn drukke sociale leventje nauwelijks aan toe. Moerassen wordt veelal gelezen als een amusante satire op de literaire saloncultuur in Parijs ten tijden van het symbolisme en daarom ook als een satire op een deel van Gides eigen literaire verleden in de kringen rond Mallarmé. Dit werk wordt door hedendaagse literaire critici beschouwd als een van de eerste moderne Franse verhalen dat mede de weg heeft gebaand voor de hedendaagse roman.

Uit het leven van een nietsnut gaat over een molenaarszoon die door zijn vader van huis wordt weggestuurd omdat hij niets uitvoert. Met zijn geliefde viool als metgezel begeeft de lichtzinnige, reisluchtige en natuurminnende nietsnut zich op een tocht die hem naar Wenen en Rome leidt. Onderweg raakt hij verwikkeld in een geheimzinnige liefdesgeschiedenis en andere wonderlijke en kleurrijke avonturen. Dit van zwerflust, romantisch verlangen en natuurliefde doortrokken dichterlijke verhaal van de vroegnegentiende-eeuwse schrijver Joseph von Eichendorff wordt beschouwd als een hoogtepunt van de Romantische literatuur. Hij heeft hiermee een werk afgeleverd dat ook vandaag de dag nog tot de verbeelding spreekt. Je krijgt het gevoel mee op reis te worden genomen; een reis die je niet mag missen! ‘Het is niets dan droom, muziek, loslaten, rondzwervend posthoorngeschal, reislust, heimwee, vuurwerk in een nachtelijk park, dwaze gelukzaligheid, zodat je oren klinken en je hoofd gonst van poëtische betovering en verwarring.’ – Thomas Mann

Met groot verdriet geeft Praskovja Fjodorovna Golovina kennis van het overlijden van haar geliefde echtgenoot Ivan Iljitsj Golovin, Lid van de Rechtbank, op 4 februari 1882. De ter aarde bestelling zal plaatsvinden op vrijdag, om een uur 's middags.De novelle 'De dood van Ivan Iljitsj' van Tolstoj werd voor het eerst gepubliceerd in 1886. Zowel auteur als novelle behoeven eigenlijk geen introductie. De titel dekt de lading volledig en geeft ook meteen de afloop weg: het gaat nl. over de dood van Ivan Iljits en deze Ivan komt inderdaad te overlijden. Het verhaal is tegelijkertijd prachtig en huiveringwekkend.Lev Nikolajevitsj Tolstoj (1828-1910) is een van de reuzen van de Russische literatuur. Hij wordt gezien als episch-psychologisch kunstenaar en religieus, ethisch en sociaal denker genoemd. 'De dood van Ivan Iljitsj' is een van zijn meesterwerken en behoort onmiskenbaar tot een van de hoogtepunten in de wereldliteratuur.

'Na de dood van Klara Militsj' gaat over een misgelopen liefde op het eerste gezicht, waaraan beide participanten ten onder gaan. De 26 jarige Jakov Aratov, een wat mensenschuwe jonge man met een zwakke gezondheid en die thuis studeert, wordt na de dood van zijn vader door zijn tante verzorgd. Op aandringen van zijn enige vriend gaat hij een keer mee naar een soiree, waar hij onbewust een sterke indruk maakt op een daar aanwezige jonge dame: de zangeres en toneelspeelster Klara Militsj. Enkele weken later bezoekt Aratov, wederom op aandringen van zijn vriend, een matinee waar Klara Militsj optreedt. Kort daarna ontvangt hij een verzoek van haar om elkaar te treffen, maar bij de ontmoeting reageert hij zo koel en hoogmoedig dat zij zich zwaar verontwaardigd en teleurgesteld uit de voeten maakt. Wanneer Aratov maanden later verneemt dat Klara zelfmoord heeft gepleegd en er een gerucht gaat dat een onbeantwoorde liefde haar tot deze vreselijke daad heeft gebracht, begint hij te geloven dat zij zich om hem heeft omgebracht. Hij gaat op onderzoek uit en raakt daarbij langzaam in de ban van een magische, zinsbegoochelende fascinatie voor haar, een grotere en meer onrustbarende fascinatie dan de levende Klara ooit had kunnen teweegbrengen.De grote Russische schrijver Ivan Toergenjev (1816-1883) schreef zijn laatste, en misschien wel zijn beroemdste, novelle 'Na de dood van Klara Militsj' naar aanleiding van de zelfmoord op het toneel van de operazangeres Eulalia Kadmina.

'De gedaanteverwisseling' is wellicht het beroemdste verhaal uit de wereldliteratuur. Franz Kafka (1883-1924) schreef het in 1912 en het werd voor het eerst gepubliceerd in 1915. Het intrigerende verhaal dat gaat over Gregor Samsa die op een ochtend ontwaakt en ontdekt dat hij is veranderd in een enorme kever is toegankelijk geschreven en helder vertaald.

'Dagboek van een gek' wordt beschouwd als een van de beste verhalen van Nikolaj Vasiljevitsj Gogol (1809-1852) en is een van de klassieke verhalen uit de Russische literatuur. Gogol schreef het in de herfst van 1834 en het werd voor het eerst gepubliceerd in 1835. De satirische novelle is het relaas van de kleine ambtenaar Aksenti Ivanovitsj Poprisjtsjin die onder de nadelige invloed van de ambtelijke bureaucratische bekrompenheid en hiërarchie langzamerhand steeds meer zijn grip op de werkelijkheid verliest.

‘Juffrouw Else’ beschrijft het morele dilemma van een sensitief 19-jarig meisje dat zich moet vernederen om de schulden van haar vader te voldoen. Het verhaal is weergegeven als monologue intérieur van de beproefde Else en is een van de beroemdste verhalen van Arthur Schnitzler (1862-1931) de onovertroffen chroniqueur van de samenleving van het Weense fin de siècle. Deze Oostenrijkse klassieker uit de wereldliteratuur is niet alleen een literair maar ook een psychologisch meesterwerk.

Onder de Romeinse keizers zijn er heel wat liederlijke figuren geweest. Maar als we de antieke bronnen mogen geloven spande de exotische Heliogabalus wel de kroon. Deze Syrische priester van de zonnegod Elagabal was pas 14 jaar toen hij in 218 tot keizer werd uitgeroepen. De vier jaar die er toen volgden behoren tot de meest bizarre in de geschiedenis van het Romeinse hof. Nooit eerder zag men een keizer die zich publiekelijk zozeer misdroeg en zo'n aanfluiting maakte van zijn bestuur. Zijn keizerschap had nog het meeste weg van een onafgebroken orgie. Na vier jaar was de maat meer dan vol en werd de jonge keizer door soldaten bruut vermoord. Wat van zijn korte bewind rest zijn voornamelijk sterke verhalen. Die zijn te vinden in een bonte levensbeschrijving van Heliogabalus, die deel uitmaakt van de zogenaamde Historia Augusta. Dat is een verzameling keizerbiografieën uit de vierde of vijfde eeuw, bedoeld als vervolg op Suetonius' Keizers van Rome. In harde bewoordingen veroordeelt de auteur het leven van de verdorven jonge keizer. Maar intussen kan hij zich ook heel aardig uitleven. Hij levert tal van sappige details over de onvoorstelbare luxe waarmee Heliogabalus zich omringde. Inderdaad: sensatiezucht is van alle tijden. Het schandelijke leven van Heliogabalus is een fascinerend kleinood vol perversie en decadentie, dat bijvoorbeeld Louis Couperus inspireerde tot zijn roman De berg van licht. Vincent Hunink (1962) is als latinist verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen (Radboud Institute for Culture & History en departement Geschiedenis, Kunstgeschiedenis en Oudheid). [www.vincenthunink.nl] Vierde herziene versie

In dezelfde periode dat hij de Neue Gedichte schrijft werkt de in Praag geboren Duitstalige dichter Rainer Maria Rilke in Parijs van 8 februari 1904 tot 27 januari 1910, bijna zes jaar, aan dit merkwaardige boek, de aantekeningen van de verarmde adellijke jonge Deen Malte Laurids Brigge. Door de bijzondere vorm en stijl van het verhaal zette Rilke hiermee de ontwikkeling in gang van de moderne roman, nog vóór Joyce, Proust en Kafka. Er zou in ‘Malte’ sprake zijn van ‘vertellen na de dood van het vertellen’, van een vroege poging een uitweg te vinden uit de crisis waarin de klassieke roman was geraakt. Hoewel de roman ruim een eeuw geleden geschreven werd, is het een verrassend actueel en invoelbaar boek. ‘Rilke bezat het zeldzame vermogen te kunnen verwoorden wat men, zelfs na lezing van zijn beschrijvingen, eigenlijk nog voor onbeschrijflijk houdt: zulke passages maken zijn ‘Malte’ absoluut onvergetelijk.’ — Trouw

Naar de vuurtoren is de meest autobiografische en ook meest virtuoze roman van Virginia Woolf. De roman gaat over het verblijf van het gezin Ramsay en een aantal vrienden in hun vakantiehuis op het eiland Skye. Op enige afstand buiten de kust staat de vuurtoren. Een voorgenomen bezoek aan de vuurtoren vormt de kern van deze bijzondere roman. ‘Deze roman is zo rijk, zo subtiel en zo machtig tegelijk, geschreven in die lichte Woolfstijl die altijd vreselijk zwaar op je maag ligt. Grandioos boek.’ — NRC Handelsblad ‘Virginia Woolfs beschrijving van de bijna onzichtbare liefde van de Ramsays heeft eeuwigheidswaarde.’ — Trouw

Laurence Sterne (1713-1768) schreef Een sentimentele reis door Frankrijk en Italië aan het einde van zijn leven, en stierf voordat hij het kon voltooien, zodat het einde even abrupt is als het unieke begin. Hij verwerkte de indrukken en ervaringen die hij had opgedaan tijdens zijn reizen in Frankrijk en Italië tussen 1762 en 1766, en portretteerde zichzelf in de fictieve hoofdpersoon Yorick, die net als hijzelf een anglicaanse dominee is, voor zijn gezondheid in Frankrijk rondreist, en een groter libido heeft dan door de maatschappij passend wordt gevonden. Het is een sentimentele reis, dat wil zeggen een verslag van de persoonlijke gevoelens en impressies van de reiziger Yorick, die zich weinig aantrekt van de chronologie en nauwelijks geïnteresseerd is in de gevolgde route of in de door reisgidsen aanbevolen bezienswaardigheden. Een klassieker, prachtig en toegankelijk vertaald door Piet Verhoeff en Peter de Voogd. ‘Een sentimentele reis door Frankrijk en Italië spot met al onze verwachtingen.’ Trouw ‘Als bron van inspiratie voor grootheden als Goethe, Gogol, Joyce, Calvino en Kundera behoort Laurence Sterne tot de invloedrijkste schrijvers ooit.’ Pieter Steinz

‘De markiezin van O…’ is misschien wel de bekendste novelle van Heinrich von Kleist (1777-1811). Het verhaal begint met een onalledaagse advertentie in de krant waarin mevrouw de markiezin van O..., een weduwe met een voortreffelijke reputatie en moeder van twee welopgevoede kinderen, laat bekendmaken dat ze, buiten haar medeweten, in gezegende omstandigheden is geraakt, dat de vader van het kind dat zij zal baren zich moet melden en dat zij, uit consideratie met haar familie, besloten heeft met hem te trouwen. Aansluitend op deze annonce wordt in deze bijzondere whodunit terugblikkend op meesterlijke wijze onthuld hoe het zover is gekomen. Deze klassieker is een van de belangrijkste en meest gelezen werken uit de Duitse literatuur. 'Kleist was een van de grootste, origineelste en meest ambitieuze schrijvers binnen het Duitse taalgebied.´ – Thomas Mann