De verhalen in deze afwisselende bundel worden als Slauerhoffs beste proza beschouwd en weerspiegelen de persoonlijkheid van de rusteloze scheepsarts met zijn onvrede, zijn lusteloosheid, zijn scherpe, enigszins sarcastische humor, zijn romantisch verlangen en zijn ietwat bizarre fantasie.

Schoolidyllen gaat over de rebelse vriendinnen Jet, Jeanne, Noes, Lien en Maud en hun belevenissen op en rond de middelbare school. Het boek was toen het in 1900 verscheen meteen een sensatie, een nieuw type meisjesboek, deze bakvisroman betekende een breuk met het stichtelijke en moralistische in de toentertijd gangbare jeugdliteratuur. Bovendien is het geestig en levendig geschreven en weet het ook te ontroeren. Schoolidyllen is het bekendste boek van Top Naeff (1878-1953). De bestseller is door honderdduizenden meisjes gelezen en is een van de klassiekers uit de Nederlandse jeugdliteratuur.

De ontwikkelingsroman De winkeljuffrouw uit l’Oiseau d’Or (1903) van Cornélie Noordwal (1869-1928) gaat over het wel en wee van de rebelse Nora die in een chique Haagse hoedenwinkel komt te werken. Noordwals werk werd in het verleden gestereotypeerd als triviaal. Daarmee werd ze echter tekortgedaan en de laatste tijd worden haar romans steeds meer op waarde geschat. De Haagse roman De winkeljuffrouw uit l’Oiseau d’Or behoort tot haar beste werk en is door de levendige dialogen en een vlotte verteltrant met veel ironische humor een genoegen om te lezen. ‘Een heerlijk boek. Ik zal niet rusten voor ik álles van Noordwal gelezen heb. Die critici, indertijd, waren vervelende, geborneerde seksisten. Haar proza is een dikke eeuw na dato nog steeds fris en geestig.’ – Sylvia Witteman

Een liefde (1887) is het romandebuut van Lodewijk van Deyssel en is de eerste naturalistische roman in Nederland. De hoofdpersoon, Mathilde, is een naar liefde hunkerende jonge vrouw die zich teleurgesteld voelt in haar huwelijk. Van Deyssel schreef zoals er niet eerder in het Nederlands geschreven was, niet alleen de stijl was origineel, het was ook de eerste roman waarin zeer expliciet de seksuele extase van een jonge vrouw wordt beschreven. Het boek veroorzaakte een hoop commotie, de meeste critici vonden het zeer aanstootgevend. Dit leidde ertoe dat de tweede druk pas jaren later verscheen en door Van Deyssel werd gekuist. Dit is een heruitgave in moderne spelling naar de eerste druk.

Afke's tiental is het ontroerende verhaal over een gezin met tien kinderen dat in armoede leefde op het Friese platteland aan het einde van de 19e eeuw. Het verhaal is gebaseerd op gebeurtenissen die werkelijk hebben plaatsgevonden. Ze werden aan de schrijfster verteld door Hiltje, die bij haar als dienstmeisje in de huishouding werkte en de oudste dochter was van Harmke Feenstra-Tuinstra, die in het boek Afke wordt genoemd. Afke's tiental verscheen voor het eerst in 1903 en is een van de klassiekers uit de Nederlandse jeugdliteratuur. Nynke van Hichtum is het pseudoniem van Sjoukje Bokma de Boer (1860-1939). Zij wordt beschouwd als de belangrijkste kinderboekenschrijfster uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Zowel tijdens haar leven als daarna kreeg haar werk veel waardering.

Marianne Philips verrast met deze sprankelende roman over het revolutionaire, tragische en luchthartige Wenen van 1933. Rondom een gouden bruiloft als middelpunt speelt zich het kleurig gebeuren af van één etmaal: politieke beroering, verarmde aristocratie, muziek, liefde, ontwortelde felle jeugd. Philips heeft de verhalen van de verschillende personages zo prachtig in elkaar laten grijpen dat er een organische eenheid is ontstaan, waar speelsheid en tragiek, bruiloftsgenoegens en noodlotsdreiging afwisselen en elkaars effect versterken. Maar het allermooiste is wel dat in dit wisselende spel van tegendelen de sfeer van het oude, voorbije Wenen aanwezig is, onvergankelijk in zijn onvergankelijkheid. Met Bruiloft in Europa heeft Philips een uitermate levenskrachtige roman geschreven, die in zijn veelzijdige mensenliefde tot de opvallendste romans van de Nederlandse literatuur gerekend mag worden.

De amorele en schelmachtige levensgenieter Tobias Termaete, met zijn dandyisme en zijn verachting van andere mensen, bezint zich op zijn leven na de ontvangst van een briefje over de zelfmoord van een bekende, en aanvaard de zekerheid van de dood. Merkwaardig genoeg lukt het hem steeds weer zich de dood van het lijf te houden en slaagt hij er ten slotte in te breken met het verleden. Dit in zuiver en suggestief proza geschreven verhaal behoort tot de hoogtepunten uit onze romanliteratuur. J. van Oudshoorn, pseudoniem van Jan Koos Feylbrief (1876-1951), is een van de merkwaardigste schrijvers van zijn generatie. ‘Nee, ik geloof niet dat er in de Nederlandse literatuur noch ook in andere literaturen iets soortgelijks te vinden is en daarom behoren de werken van Van Oudshoorn voor mij bij ‘het beste aller dingen’.’ – Maarten ’t Hart

Betsy den Ekster is een ongelukkig getrouwde, mooie jonge vrouw die haar man uit de weg laat ruimen om een beter huwelijk te kunnen doen en met behulp van goena-goena, of de stille kracht, probeert een keurige, in hoog aanzien staande, gelukkig getrouwde notaris in haar netten te strikken en zodoende bijna een gelukkig gezin te gronde richt. In de met energie geschreven roman Goena-goena geeft P.A. Daum (1850-1898) zonder opsmuk een haarscherp en kleurig beeld van het koloniale leven aan het eind van de 19de eeuw, ook nu nog doet zijn zeer leesbare roman nauwelijks verouderd aan.

Het absolute meesterwerk Een Hollands drama is een psychologische roman over het besef van zonde en schuld. In de intrigerende roman, die zich afspeelt in het 19de-eeuwse Haarlem, staat de strijd centraal tussen de rechtvaardige kruidenier Gerbrand Werendonk en zijn lichtzinnige neef Floris. Een strijd waarin beiden hun ondergang tegemoet gaan.'Zonder twijfel een van de beste, zo niet de allerbeste roman van Van Schendel.' - Nop Maas

De berg van licht is een historische roman over de opkomst en val van Bassianus-Antoninus-Helegabalus (Heliogabalus), een jonge en mooie androgyne Syrische zonnepriester, die door de Romeinen tot keizer wordt verheven en van 218 tot 222 over het in verval rakende Romeinse rijk heerste. Op een zeer beeldende manier, vol esthetisch hedonisme en met talloze verwijzingen naar homo-erotische liefde, weet Couperus het decadente Rome tot leven te wekken. De berg van licht wordt door velen gezien als Couperus' beste historische roman. Louis Couperus (1863-1923) wordt door velen beschouwd als een van de belangrijkste schrijvers uit de Nederlandse literatuur. Hij is auteur van een enorm oeuvre van o.a. psychologische romans, historische romans, reisimpressies, etc.

'De boer die sterft', een aangrijpend verhaal over het afscheid van het leven, is een van de meest imponerende prozawerken van Karel van de Woestijne (1878-1929) en een van de mooiste verhalen uit de Nederlandstalige literatuur.De eenzame en zich door het leven te kort gedaan voelende oude boer Nand wordt aan zijn sterfbed bezocht door de vijf zintuigen in de gedaante van vijf vrouwen die in zijn leven een rol gespeeld hebben. Door hem te herinneren aan het geluk dat hij in het verleden gekend heeft, kan hij toch verzoend sterven.Van de Woestijne schreef deze symbolische novelle in 1914 en het verscheen voor het eerst in 'Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift' in 1915. Het werd vrijwel meteen en unaniem geprezen als een meesterwerk en wordt tot de klassieken van de Nederlandse letterkunde gerekend.

Pallieter is misschien wel de meest succesvolle Vlaamse roman ooit. In ieder geval is het een juweel van hartveroverende spontaniteit waar de levensvreugde vanaf spat. Het heerlijke boek werd in vele talen vertaald en maakte Felix Timmermans (1886-1947) in één klap beroemd.